Experimenteren met vrijheid en vreugde.

Een van de typische elementen van Jezus’ leer en praxis is de navolging. En dit is op de eerste plaats heel praktisch: achter Jezus achterna gaan op zijn tocht door Palestina. Voor zijn leerlingen was dit heel concreet.

Jezus nodigt zijn volgelingen uit tot een bijzondere levensstijl, ook al zal die niet door allen worden gewaardeerd. Het is een levensstijl, een manier van leven, waarin de puurheid van het evangelie centraal staat. Jezus nodigt zijn volgelingen uit te experimenteren met vrijheid en onafhankelijkheid t.o.v. menselijke middelen, menselijk opzicht. We staren ons soms blind op onze beperkte menselijke middelen. Arbeiders zijn er weinig, maar de oogst is groot. Dat zal altijd zo zijn. We kunnen focussen op het kleine aantal arbeiders, maar beter kunnen we kijken naar de grootheid van de oogst: zoveel mogelijkheden, zoveel kansen!

Wie goed geluisterd heeft naar het evangelie, moet nu toch ofwel in de war zijn, ofwel heel kwaad. Want een aantal zaken die men daar te slikken krijgt, zijn immers voor de meeste mensen ofwel onbegrijpelijk, ofwel verwerpelijk. Als je mij wilt volgen, zegt Jezus, moet je jouw vaste stek opgeven, mag je zelfs je vader niet begraven, en je mag zeker geen afscheid nemen van je familie of je gezin. Is het werkelijk Jezus die hier aan het woord is? Dat klopt toch niet met zijn boodschap van liefde, denken we dan spontaan. Dergelijke reacties zijn zeker te begrijpen. Ik ga de harde eisen van Jezus niet afzwakken – wie ben ik, om dat te doen? Maar tegelijk wil ik jullie erop wijzen dat Jezus hier spreekt op de manier waarop men in het oude Oosten iets duidelijk wilde maken. Namelijk met veel beelden en vooral met veel overdrijving.

Soms doen wij dat ook. Ik geef een voorbeeld. Ik hoorde iemand onlangs heftig tekeergaan. Hij riep uit: “Ik val nog liever dood dan dat ik de eerste stap zet om het weer goed te maken met hem”. Als ik met een uitgestreken gezicht zou geantwoord hebben: ge wilt die eerste stap niet zetten, dus val nu maar dood, dan zou die persoon mij verbouwereerd hebben aangekeken: ja maar, ik bedoel… ik ben het beu om degene te zijn die altijd de eerste stap moet zetten. Hij gebruikt dus de overdrijving van het liever doodvallen om zijn punt te maken. Niemand zal daarom zeggen dat die man letterlijk graag zou doodvallen.

Op een zondag deed een moeder haar uiterste best om haar zoon uit bed te krijgen, zeggende dat het tijd was om naar de Mis te gaan. Geen reactie. Tien minuten later probeert ze het nog eens: ‘Sta op, en ga onmiddellijk naar de kerk!’ ‘Laat me gerust, alsjeblieft! Het is zo slaapverwekkend daar! Waarom zou ik daarheen moeten gaan?’ ‘Om twee redenen, zoonlief. De eerste: je weet dat je ’s zondags naar de Mis moet gaan; de tweede: je bent bisschop van dit bisdom!’ Het lijkt er echter op dat het niet enkel de bisschoppen zijn die niet altijd zin hebben om naar de Mis te gaan op zondagochtend.

Wie zeg jij dat Ik ben?

Ik had een oude, wijze medebroeder, die dikwijls zei: ‘Je kent iemand maar als je ermee samen woont’. Gelijk had hij, want pas dan leer je iemand kennen, niet alleen zoals die zich liefst toont maar ook in zijn regressieve en kleine kanten. Maar zelfs dat kennen blijft beperkt, omdat elk van ons ook zoiets als een geheim rond zich heeft. Geheim betekent niet geheimzinnig of heimelijk, maar dat elk van ons uiteindelijk een kern heeft waar hij of zij onkenbaar is, ongrijpbaar en uniek. Ik denk dat elk van ons gedragen wordt door een dieper zelf dat aan alles ontsnapt en dat tegelijk de bron is van onze creatieve mogelijkheden. Het is een diepte van waaruit je leeft en jezelf vernieuwt, waar je steeds naar terugkeert en weer uittreedt, waarvan je slechts  indirect een vermoeden kunt hebben, maar waar de ander zeker nooit beslag op mag leggen, niet door macht en niet door nieuwsgierige weetdrang. De Engelse psychiater Donald Winnicott komt in zijn boeken steeds terug op het belang om dit geheimvolle centrum van de ander in alle omstandigheden te respecteren. 

Heilige Drieëenheid – Hoe zal ik dat uitleggen. Niet eenvoudig.
Het Christendom is een openbaringsgodsdienst.  Dat betekent dat God
zich heeft doen kennen. God is geen projectie vanuit ons eigen denken,
nee, God heeft zich aan ons doen kennen.

Volgens de getuigenissen van Paulus en de evangelisten, kenden de eerste christenen grote verdeeldheid. Het is dan niet voor niets dat Johannes Jezus laat bidden tot eenheid onder zijn leerlingen: laat hen allen één zijn, Vader. Zoals u in mij bent en ik in u, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat u mij hebt gezonden. (Joh 17,21)
Hoe Jezus die eenheid met de Vader bereikt heeft, lezen we in het evangelie. Hij trok zich geregeld terug in de eenzaamheid om zich vrij te maken van de vele impulsen die op hem afkwamen of zich opdrongen van binnen in hemzelf, zoals bij de beproevingen in de woestijn voor hij zijn openbaar leven begon. In dit bidden leerde hij God als een goede, liefdevolle vader kennen, die hem opriep om die liefde uit te dragen naar alle mensen, vooral naar wie onrecht ondergaan. Daartoe leerde hij goed luisteren naar de mensen en hun noden. Zo werd hij het levende woord van God. En dat woord is een woord in beweging. Jezus leert bij. Als voorbeeld hebben we zijn ontmoeting met een volksvreemde, Kanaänitische vrouw. (Mat 15, 22- 28).
Volgens Jezus’ zelfbeeld van dat moment was zijn roeping bedoeld voor de mensen van zijn eigen volk. Hij keurde de vrouw geen woord waardig, staat er in de tekst. Door haar smeekbede tot zich te laten doordringen, komt hij tot een dieper inzicht van wat God van hem verwacht en herziet hij zijn houding: hij is er voor elke mens in nood.

We hoorden Jezus zeggen dat hij de geest van waarheid zou zenden aan zijn leerlingen. Hij heeft zeker niet ingeschat welke chaos en verwarring die geest zou veroorzaken. Er is om de waarheid gestreden en oorlog gevoerd. De geest van God zat gewrongen in een koude oorlog die gevoerd binnen het christendom tussen katholieken en protestanten, Orthodoxen en Anglicanen. Ook de  grote monotheïstische godsdiensten – joden, christenen en moslims – droegen elkaar niet bepaald een warm hart toe. Ook zij hebben elkaar de duivel aangedaan en meer dan dat. En het moet gezegd: zelfs de missionering is niet alleen met veel geweld gepaard gegaan, er zijn ook hele culturen gewoon van de kaart geveegd. Zo gaat het inderdaad wanneer men waarheid verstaat als een blok graniet die van boven op onze aarde is neergedonderd.

Waarover gaat het Pinksterverhaal?   Over begeestering.  Een begeestering die mensen overkomt en die hun angst verandert in vreugde.

Er leeft in mensen een diep verlangen naar begeesterende momenten, naar ontmoetingen vol glans en geestdrift. Begeestering zet het leven in een nieuw licht en laat mensen herademen. Maar vaak gaan onze dagen voorbij zonder zulke momenten.  Dan glijden mensen langs elkaar heen als schepen in de nacht, of botsen zij tegen elkaar aan, of raken zij verloren in een chaotische zee.  Het Pinksterverhaal gaat over zulke ontredderde mensen, die verloren lopen in angst en desillusie.